Herken jij klachten zoals knarsetanden, veel speekselproductie, staakgedrag, wisselend mestwater en heel kieskeurig zijn met eten bij je paard? Heb je weleens aan maagklachten gedacht? Uit onderzoeken blijken 50-90% van de paarden in hun leven maagzweren te krijgen. Bedenk dus dat minstens de helft van de paarden die je kent een keer maagzweren krijgt. En ik denk dat maagklachten misschien nog wel vaker voorkomen, zonder dat er al echt zweren ontstaan.
Om te begrijpen hoe dit kan, is het handig om wat meer te weten over de maag van het paard.
De maag van een paard is relatief klein, ongeveer 15 liter inhoud bij een volwassen paard. Want een paard eet van nature de gehele dag door kleine beetjes, dus een grote opslag in de maag heeft het paard niet nodig. De maag van het paard bestaat uit 2 delen. Een deel met klieren, waar onder andere maagzuur wordt geproduceerd. In dit deel is het slijmvlies dan ook goed beschermd tegen dit maagzuur. Maar het bovenste deel van de maag bevat geen klieren en is ook minder goed beschermd tegen het brandende maagzuur. De maag van een paard maakt continu maagzuur aan, 24/7, niet zoals bij ons alleen als we gaan eten. Speeksel bevat dan weer natriumbicarbonaat, wat zorgt dat het minder zuur wordt in de maag. Speeksel wordt wél alleen aangemaakt als het paard eet.
Bij maagzweren is het slijmvlies van de maag aangetast en ontstoken. Dit kan in beide delen van de maag voorkomen. Maar het vaakste zie je dit in het niet-klierige deel, omdat het slijmvlies hier minder goed beschermd is tegen het maagzuur. Op het moment dat er niet genoeg ruwvoer met speeksel in de maag binnen komt wordt het maagzuur niet genoeg gebufferd en kan het slijmvlies gaan aantasten.
Oorzaken van maagklachten
Een belangrijke oorzaak van maagklachten en maagzweren is dan ook te weinig ruwvoer en te lange ruwvoerpauzes. Er wordt vaak een maximum van 4 uur genoemd zonder ruwvoer, maar eigenlijk vind ik dit al veel te lang. Toch zijn er nog best veel paarden die uren zonder hooi staan. Bijvoorbeeld in de nacht of in de winter in een paddock. Als je weet hoe de spijsvertering van een paard werkt is dit dus echt geen goed idee.
Wat verder ook een hele belangrijke oorzaak van maagklachten is, is chronische stress. Op het moment dat een paard stress ervaart gaat er meer bloed naar longen, hart en spieren. Het paard moet immers klaar staan om te vluchten of vechten. De doorbloeding naar de spijsvertering wordt dan dus een stuk minder, dat is dan even minder van belang. Als dit kort gebeurt is dat geen probleem. Maar als een paard continu in die stress stand staat is er dus de hele tijd wat te weinig doorbloeding naar de spijsvertering. Veel van onze paarden hebben chronische stress. Omdat ze bijvoorbeeld niet genoeg kunnen rusten, ze zich niet veilig voelen in hun groep, ze stress hebben rondom het eten, er te lang geen ruwvoer beschikbaar is, pijn/ongemak vanuit lichamelijke klachten etc. Doordat er continu te weinig doorbloeding naar de maag gaat, wordt het slijmvlies van de maag van mindere kwaliteit. Deze is dan dus minder goed beschermd tegen het brandende maagzuur. Zeker bij maagzweren in het klierrijke deel van de maag speelt stress vaak een grote rol.
Dit is dan ook de reden dat ook paarden in een groepshuisvesting met onbeperkt hooi maagklachten kunnen krijgen. Ook bij deze paarden komt chronische stress regelmatig voor helaas.
Hoe te herkennen
En hoe kan je dan herkennen dat je paard mogelijk last heeft van de maag? Bepaalde klachten zijn hierbij wel goed bekend, zoals veel gapen en singelnijd. Maar er zijn ook veel klachten waarbij veel mensen niet meteen aan de maag denken. Bijvoorbeeld: Een erg opgeblazen buik, wisselende mest, vermageren, terugkerende lichte koliekklachten, een painface, veel aan dingen likken, met de handrem op lopen, vaak kleine beetjes drinken tussen het eten door en een doffe vacht.
Bij mijn haflinger Wuyi viel het bijvoorbeeld op dat hij van heel grof hooi echt extreem mestwater kreeg en ook vaak slappe mest. Ook was hij heel kieskeurig met nieuw eten, kruiden en supplementen om hem te helpen kreeg ik er nauwelijks in. Ook dit zijn tekenen dat ze last van hun maag kunnen hebben of zelfs maagzweren.
Maar als je nu 1 van de symptomen herkent bij je paard hoef je niet meteen in paniek te raken natuurlijk! Sowieso kunnen er voor alle symptomen ook nog andere oorzaken zijn. Maar als je meerdere symptomen herkent, denk dan ook zeker aan de maag van je paard.
Behandeling?
Vanuit de dierenarts worden er vaak maagzuurremmers voorgeschreven, zoals Omeprazole. Dit klinkt logisch natuurlijk. Maar bedenk wel dat maagzuur ook een belangrijke functie heeft. Het is een belangrijke stap in de vertering van voedsel, door maagzuur wordt er een begin gemaakt aan de afbraak van het voedsel en komen nutriënten beter beschikbaar voor opname. Ook doodt maagzuur pathogenen die binnen komen met het voedsel. Soms is het natuurlijk kort nodig om het maagzuur wat te remmen voor de genezing van maagzweren, maar liefst dus niet te lang. Ook opletten dat de medicatie weer wordt afgebouwd, bij plots stoppen van de maagzuurremmers kan het lichaam soms tijdelijk juist extra maagzuur gaan produceren. Waardoor de klachten meteen terugkomen.
Als je maagklachten vermoedt bij je paard is het handig om ook hulp in te roepen van een goede therapeut die je kan adviseren rond verdere bescherming van de maag voor jouw paard. Bovendien moet je natuurlijk opzoek naar de OORZAAK. Anders komen de klachten alsnog gewoon weer terug. Hierbij kan het ook fijn zijn als iemand met je mee kijkt. Volledig objectief naar je eigen situatie en paard kijken die je elke dag ziet kan best lastig zijn. Dus wees niet bang om om hulp te vragen!