Steeds meer paarden worden gediagnosticeerd met PPID. Eerder was het iets wat enkel voor kwam bij echt oude paarden. Maar nu wordt er ook steeds vaker bij jongere paarden al PPID vastgesteld. Hoe kan dat?
PPID is inmiddels best wel bekend, dus ik verwacht dat je er wel van gehoord hebt. Vaak hebben die paarden symptomen als: spierverlies, slecht verharen, langere/krullerige vacht, gewichtsverlies, gevoelig voor ontstekingen (denk aan hoefbevangenheid), futloosheid, etc.
PPID wordt vastgesteld door een de ACTH waarde in het bloed te meten. Bij paarden met PPID is deze waarde verhoogd.
Maar... Het lastige is dat deze waarde ook in veel andere gevallen verhoogd kan zijn, zonder dat er echt sprake is van PPID. ACTH is een hormoon wat aangemaakt wordt in de hypofyse, dit hormoon stimuleert de aanmaak van cortisol (stresshormoon) in de bijnieren. Het speelt dus een belangrijke rol bij veel processen in het lichaam. ACTH kan verhoogd zijn door stress van buitenaf en van binnenuit het lichaam. Denk aan pijn, bijvoorbeeld bij hoefbevangenheid. Als je op dat moment bloed gaat afnemen om de ACTH te meten, is de kans erg groot dat deze te hoog is. Maar ook als paard stress heeft van de dierenarts die het bloed komt afnemen kan de waarde al acuut stijgen. Dit maakt het dus eigenlijk best wel lastig om de diagnose te stellen van PPID. Want is de waarde nou gestegen door PPID of door stress??
Ik kom regelmatig paarden tegen die gediagnosticeerd zijn met PPID, waarvan het de vraag is of dat wel klopt. Er is veel over te vertellen, maar ik ga proberen het bij de basis te houden ;)
Vaak wordt er naast de ACTH waarde wel ook gekeken naar eventuele symptomen van PPID gelukkig. Maar, ook voor die symptomen kunnen er andere oorzaken spelen.
Echt heel veel van onze paarden hebben chronische stress. Dit is niet altijd heel makkelijk waar te nemen helaas, zoals acute stress meestal heel duidelijk is. Bij chronische stress blijven ze geen rondjes rennen natuurlijk. Een paard is van nature een prooidier, dat instinct zit nog steeds in onze gedomesticeerde paarden. Alles wat ze vatbaarder maakt voor roofdieren, omdat ze zich zwakker voelen, geeft inwendige stress. Dus pijn (bijvoorbeeld artrose of gevoelige hoeven), overgewicht, stofwisselingsproblemen (bijvoorbeeld Insulineresistentie), geen stabiele kudde/groep paarden waar hij zich veilig voelt, niet genoeg plek om te rusten/schuilen, etc.
Ook is er bij veel paarden stress rondom voedselbeschikbaarheid. Bij veel paarden wordt er in porties gevoerd, wat al snel stress veroorzaakt. Als een paard een uur (of langer) geen beschikbaarheid heeft over ruwvoer ontstaat er al interne stress (zie ook deze blog). Ze weten zelf vaak niet wanneer er weer eten zal zijn. Ook komt het vaak voor dat er stress is rondom de voerpunten, door te weinig voerpunten, te dicht op elkaar of onrust tussen de paarden.
Het effect van chronische stress op een lichaam is echt enorm. Het heeft dezelfde effecten als acute stress, maar dan langdurig. Heel veel processen in het lichaam zijn van ondergeschikt belang als je denkt dat je klaar moet staan om elk moment te gaan vluchten of vechten. Onder andere de spijsvertering, ontgifting, het immuunsysteem en herstelprocessen zijn op dat moment minder belangrijk.
Eigenlijk alle symptomen die worden toegeschreven aan PPID kunnen dus ook door chronische stress komen! En bij elk symptoom zijn ook nog andere oorzaken te bedenken.
Echte PPID is onomkeerbaar en meestal progressief ondanks medicatie. Maar best vaak is het dus de vraag of het wel echt PPID is, of dat er iets anders speelt.
Dus, als er PPID wordt vermoed bij je paard, ga héél kritisch kijken naar welke andere oorzaken er zouden kunnen spelen. Eventueel met een therapeut samen. Want hier kan je wat aan doen, qua management en/of therapie (bij stofwisselingsproblemen bijvoorbeeld). Gewoon accepteren dat het PPID is en medicatie hiervoor geven, is eigenlijk erg zonde als er misschien iets anders speelt wat je kan verbeteren.
Als je paard al medicatie krijgt voor PPID, ga hier dan ook zeker niet ineens mee stoppen! Dat kan problemen geven. Doe dit dus liefst enkel onder begeleiding van een therapeut.